Dzisiaj o tym, czym dokładnie jest spółka cywilna. Wpis ten kieruję do osób, które po raz pierwszy spotykają się ze spółką cywilną i szukają o niej podstawowych informacji. Być może jednak i wspólnicy spółek cywilnych znajdą w nim coś ciekawego dla siebie.

Zacznijmy, dla porządku, od definicji spółki cywilnej.

Spółka cywilna jest stosunkiem prawnym powstałym na podstawie umowy przez którą jej strony, a więc wspólnicy, zobowiązują się do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego przez działanie w określony sposób, w szczególności przez wniesienie wkładów.

Tyle definicja. A tak konkretniej? – zapytasz.

W istocie spółka cywilna jest umową regulującą współpracę osób mających ten sam cel gospodarczy, którym zazwyczaj jest osiągnięcie zysku. Zawarcie umowy spółki nie powołuje więc do życia nowego podmiotu, tak jak przykładowo w przypadku spółki z o.o.

To, że spółka cywilna jest wyłącznie umową, niesie za sobą szereg konsekwencji.

Przede wszystkim spółka nie jest osobnym bytem prawnym. Podmiotami praw i obowiązków są wszyscy wspólnicy, a nie spółka cywilna. Również majątek spółki jest tak naprawdę majątkiem wspólnym wszystkich wspólników. Za zobowiązania spółki odpowiadają wszyscy wspólnicy solidarnie. Spółka nie posiada też statusu przedsiębiorcy – za przedsiębiorców uważa się poszczególnych wspólników.

Mimo powyższego w wielu istotnych obszarach działalności spółka cywilna jest ujmowana podmiotowo – ma własny numer identyfikacji podatkowej (NIP) oraz numer statystyczny (REGON), jest podatnikiem w zakresie podatku VAT, a także posiada przymiot pracodawcy.

Jako podmiot spółka cywilna jest więc traktowana jedynie wyjątkowo – wtedy gdy istnieje przepis szczególny, który na potrzeby konkretnej sytuacji, nakazuje w taki sposób ją traktować.

Jak wynika z przywołanej przeze mnie definicji spółka jest umową między stronami. Oznacza to, że aby powstała spółka cywilna muszą istnieć co najmniej dwa podmioty chcące ze sobą współpracować. Tych podmiotów może być oczywiście więcej, ale nie może być mniej. Sam więc nie możesz działać w formie spółki cywilnej. Jeśli z jakiś względów (śmierć, wypowiedzenie umowy) w spółce pozostanie tylko jeden wspólnik, spółka ulega rozwiązaniu.

Spółka cywilna jest obecnie bardzo popularną formą prowadzenia działalności. Według danych statystycznych na dzień 30.06.2013 r. w Polsce istniało aż 280 845 spółek cywilnych.

Jeśli jednak, z określonych względów, prowadzenie działalności w formie spółki cywilnej przestanie wspólnikom wystarczać, mają możliwość jej przekształcenia w każdą ze spółek prawa handlowego. Przekształcenie spółek cywilnych jest ułatwione poprzez rozciągnięcie stosowania przepisów kodeksu spółek handlowych o przekształceniach również na spółki cywilne jako spółki przekształcane, a więc spółki będące punktem wyjścia do zmiany formy prawnej.